مبحث ششم تا دهم از کتاب چهل مبحث کاربردی در حوزه روانشناسی ورزشی
مبحث ششم تا دهم از کتاب چهل مبحث کاربردی در حوزه روانشناسی ورزشی
توقعات و تاثیر آن بر روی اضطراب رقابتی و نتیجه گیری / مبحث ششم
از سلسله مباحث کاربردی در حوزه روانشناسی ورزشی
تهیه و تدوین：مجید کرامتی مقدم
در جام جهانی ۱۹۹۸ اکثر کارشناسان نظرشان بر این بود که برزیل می بایست با فشار مضاعفی کنار بیاید و این فشار فراتر از آن چیزی بود که تیم های دیگر با آن مواجه بودند.
انتظار جهان این بود که آنها پیروز خواهند شد که همین انتظار در نهایت به سقوط شان کمک کرد!
در مقابل کشوری همچون کروات بدون فشار و انتظار تا مرحله نیمه نهایی پیش رفت!
توقعات ممکن است همانند تیمها بر روی افراد نیز تاثیرات متضاد داشته باشد.
فشار بیش از حد از سوی معلمان، مربیان و خانواده می تواند به طور فزاینده ای به اضطراب رقابتی بیفزاید.
(منبع: مت جارویس از کتاب روانشناسی ورزش)
توضیح تکمیلی از مجید کرامتی مقدم:
مثالهای فراوانی از موفقیت و عدم موفقیت تیم ها و بازیکنان ورزشی را می توان همچون برزیل و کروات ۹۸ نام برد که تحت تاثیر فشار و توقعات عملکرد آنها کم یا زیاد شده است.
نتیجه دربی های استقلال/ پرسپولیس نیز از جمله همین توقعات است.
وراثت، شخصیت و نگرشها در ورزش / مبحث هفتم
آیزنک و همکاران (۱۹۸۲) معتقد بودند افرادی که در تست شخصیتی آیزنک در مقیاس های برونگرایی و روان پریشی گرایی نمرات بالایی را کسب می کنند تمایل مثبت تری نسبت به ورزش را از خود نشان میدهند.
به همین دلیل از دیدگاه نظریه پردازان خصلتی مثل آیزنک شخصیت اساسا به وسیله وراثت تعیین می شود.
بنابراین انتظار خواهیم داشت که وراثت روی نگرشها تاثیرگذار باشد.
نیازی نیست که بگوییم ژنی مختص (ژن خوب!!) به علاقه ورزشی وجود دارد، اما اگر برخی از جنبه های شخصیتی به ارث برده شود ممکن است که ما زمینه یا شاید رشد انواع خاصی از نگرشها را نیز به ارث برده باشیم!
(منبع: مت جارویس از کتاب روانشناسی ورزش)
توضیح تکمیلی از مجید کرامتی مقدم:
این رویکرد طرفداران و مخالفان خود را دارد که مخالفان (رویکرد یادگیری اجتماعی)معتقدند فنونی را برای یادگیری و رشد نگرشهای مثبت ورزشی در کودکان اراءه می دهند.
در حالی که موافقان رویکرد معتقدند نگرشها بیشتر از قبل تعیین شده و تغییر ناپذیر و بدین ترتیب نقش ما در شکل دهی و پرورش نگرشهای افراد بسیار ناچیز است!
آیزنک و همکارانش در تحقیق سال ۱۹۸۲ میلادی موافق ژن خوب!! در موفقیت ورزشی بودند.
پرخاشگری / مبحث هشتم
پرخاشگری رفتاری است که قصد آن آسیب فیزیکی یا روانشناختی به شخص دیگر است.
ما می توانیم پرخاشگری را با توجه به قصد فرد پرخاشگر به پرخاشگری خصمانه و وسیله ای؛ و از لحاظ مورد قبول بودن به مجاز و غیر مجاز دسته بندی کنیم.
پرخاشگری وسیله ای تحت شرایط خاص ممکن است به عملکرد کمک کند، اما پرخاشگری خصمانه برای عملکرد زیان بخش می باشد.
سه نظریه کلی با خاستگاه پرخاشگری در ورزش وجود دارد.
اول： فرضیه غریزی اظهار می کند که بشر به طور فطری پرخاشگر است.
دوم：نظریه یادگیری اجتماعی ابراز می دارد که ما پرخاشگری را از دیگران یاد می گیریم.
سوم：فرضیه پرخاشگری_ناکامی اظهار می دارد که ما در پاسخ به ناکامی پرخاشگری می کنیم.
احتمالا به نظر می رسد که یک عنصر قوی حقیقی در هر یک از این نظریه ها وجود دارد.
(منبع: مت جارویس از کتاب روانشناسی ورزش)
توضیح تکمیلی از مجید کرامتی مقدم:
در نظریه اول می توان به سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک (جنگ و گریز) اشاره کرد.
در نظریه دوم بازیکنان ناخوادگاه رفتار بازیکنان، مربیان و کارشناسان مطرح ورزشی را تقلید می کنند که پرخاشگری هم بخشی از همین تقلید و یادگیری است.
در نظریه سوم هم می توان به دقایق پایانی بازی یا بعد از باخت اشاره کرد که بازیکن یا تیم بازنده انواع رفتار پرخاشگرایانه اعم از (کلامی/رفتاری) را به قصد صدمه زدن (روحی/جسمی) به حریف و برگزار کننده اعمال می کند.
روانشناسی ورزشی آکادمیک / مبحث نهم
در سال ۱۸۹۹ محقق امریکایی به نام نورمن تریپلت نخستین آزمایش علمی را درباره شرایط رقابتی در ورزش دوچرخه سواری انجام داد.
او بعد از مشاهده تمرین دوچرخه سواران دریافت که زمان لازم برای طی کردن یک مسیر بر حسب بودن و نبودن مربی و یا سایر ورزشکاران فرق می کند.
در نتیجه تشویق شد تا اثر حضور تیم رقیب را بی آنکه مسابقه ای انجام گیرد، بر عملکرد دوچرخه سواران بررسی کند.
این نخستین تحقیق روانشناسی اجتماعی تجربی است که تاثیر حضور دیگران را در عملکرد ورزشی در نظر گرفته است.
پس از تریپلت، پاتریک در سال ۱۹۳۰ مقاله ای با عنوان ارزش روانشناسی درباره شرایط روانی حاکم بر ورزش راگبی به چاپ رساند.
تراویس و وایت مور در سال۱۹۲۴ نیز در زمره اولین پژوهش های روانشناسی ورزشی محسوب می شوند.
در سال ۱۹۲۵ اولین آزمایشگاه تحقیقات روانشناسی ورزشی بوسیله کولمن,آر گریفیث در دانشگاه ایلینوی امریکا ظاهر شد و تقریبا همزمان با آن سیبل و شولتز در آلمان دو آزمایشگاه مشابه تاسیس کردند.
گریفیث اولین کتاب در حوزه روانشناسی ورزشی را منتشر ساخت و به پدر روانشناسی ورزشی معروف است.
(از روانشناسی ورزشی تالیف دکتر واعظ موسوی و دکتر مسیبی)
توضیح تکمیلی از مجید کرامتی مقدم:
بعد از گذشت یک قرن بلکه بیشتر، هنوز در برخی کشورها مثل ایران روانشناسی ورزشی هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و دیدگاه عموم و اهالی ورزش در حد تعریف و تمجید است تا کار علمی!
هنوز هم تیم های ورزشی ما را در اردوها و مسابقات خارجی کارکنان برخی ارگانها و وزارتخانه ها همراهی می کنند تا روانشناسان ورزشی!
تمرین بدنی و افسردگی / مبحث دهم
افسردگی مشکل رایج جامعه امروز ماست. درصد بالای افسردگی در کشور حتی با وجود آمارهای غلط زنگ خطری هست که سالهاست به صدا درآمده است.
در کتاب روانشناسی ورزشی تالیف دکتر واعظ موسوی و دکتر مسیبی به مداخلات مختلفی در جهت درمان افسردگی پرداخته شده است که در آن به نقش پررنگ ورزش بر می خوریم.
پژوهش درباره رابطه تمرین بدنی و افسردگی تاریخچه ای طولانی دارد.
فرنز و همیلتن ۱۹۰۵، واکس۱۹۲۶ وجود رابطه بین تمرین و افسردگی را گزارش کرده بودند.
از اوایل ۱۹۰۰ تاکنون، بیش از صدها بلکه هزاران تحقیق در این زمینه منتشر شده است.
تقریبا نتیجه اغلب آنها صرف نظر از اینکه چه پرسشنامه ای استفاده شده به طرز همسانی با کاهش معنی دار افسردگی مرتبط بوده است.
تمرین هنگامی بیشترین اثر ضد افسردگی را دارد که الف) برنامه آن بیش از نه هفته به طول انجامد. ب) در آزمایشگاه انجام شود نه در مراکز تمرینی. ج) هوازی و غیر هوازی باشد.
از شواهد مستقیم فیزیولوژیک درباره اثر ضد افسردگی می توان به فرضیه سروتونین و نور اپی نفرین نیز اشاره کرد.
منبع: روانشناسی ورزشی تالیف دکتر واعظ موسوی و دکتر مسیبی
توضیح تکمیلی از مجید کرامتی مقدم:
برخی ورزشکاران حرفه ای و قهرمانان ملی نیز به دلیل مصدومیت، خط خوردن از تیم ملی و…. هم مستعد افسردگی هستند. که فراموش شدن ناگهانی آنها توسط هم تیمی ها، باشگاه، مردم و رسانه از جمله دلایل افسردگی و طرد شدن از جامعه خواهد بود.
به کارگیری این ورزشکاران در امر آموزش و دیگر قسمتهای مرتبط؛ هم به نفع ورزشکار بوده هم به ساختار کلی ورزش کمک می کند. بازی برد بردی که در کشور ما تقریبا انجام نمی شود.
تهیه و تدوین： مجید کرامتی مقدم برگرفته از کانال مهارتهای روانی منتشر شده در سال 96 و انتشار در قالب کتاب چهل مبحث کاربردی در حوزه روانشناسی ورزشی به همت انتشارات آیسو
