روانشناسی داوری در ورزش:
(قسمت دوم)
ناظران داوری در ورزشهای حرفهای مختلف که قضاوت سرداوران و داوران را سنجیده و ارزشیابی میکنند؛ قضاوت یکنواخت، ثبات عقیده در تصمیمگیری سریع و دقیق و آرامش به عنوان مهمترین سرمایههای یک داور خوب، تأکید میکنند.
به طور حتم یک داور خوب شدن، خود یک هنر است و هنری که یک داور مسابقه از خود به نمایش میگذارد تا حد زیادی بستگی به ویژگیهای شخصیتی او دارد.
مشخصات یک داور خوب: برخورد مناسب، قاطعیت، تعادل روحی، صداقت، تشخیص، اطمینان، لذت و انگیزش و…
طبق تحقیق انجام شده روی داوران بسکتبال مشخص شده است که ۷۳ درصد از افراد نمونه تحقیق با این اظهار که اعتقاد دارم یکنواختی قضاوت، مهمتر از کتابی سوت زدن است، موافق بودند.
عدم یکنواختی قضاوت مسابقه باعث ظن و تردید بازیکنان نسبت به داور میشود، مربیان را هم نسبت به خودش بیاعتماد خواهد کرد.
ضمن اینکه بلاتکلیف کردن بازیکن و مربی از تصمیمات داور باعث اضطراب، ناکامی، خشم و برخی رفتارهای فیزیکی منفی که از افراد متضرر سر میزند، میشود.
منبع: روانشناسی داوری، نوشته: روبرت اس. وینبرگ و پگی ا.ریچاردسون، ترجمه: دکتر سیروس چوبینه
تهیه و تنظیم مجید کرامتی مقدم (کانال مهارتهای روانی)
توضیح تکمیلی و نقد (مجید کرامتی مقدم):
در مورد اشتباهات داوری باید عرض کنم که افکار عمومی معتقد است داورانی که در حین بازی به ضرر بازیکن یا تیمی سوت یا قضاوت اشتباهی میکند، کار خود را با سوت دیگر جهت دلداری جبران میکند، که البته وضع را فقط بدتر میکند. (تحقیق انجام شده در این مورد با ۷۷ درصد جواب مثبت مورد تائید قرار گرفته است.)
تفسیر و تحلیل قوانین هر رشته ورزشی توسط داور باید چه در جریان رقابت ورزشی، چه به عنوان کارشناس یا حتی بیننده یکسان باشد.
تعلق خاطر به قهرمان، تیم یا رنگ خاصی باعث نشود تعابیر و تفاسیر متفاوت باشد. حتی توصیه شده ابلاغ داوری برای مسابقاتی که شبهه تعلقات یا تعصباتی میشود، صادر نشود و در صورت صدور، خود داور نپذیرد!
با تقویت مهارتهای روانی داور میتواند در شرایط حساس بازی هم قضاوت یکسانی داشته باشد، برخورد خوب در عین قاطعیت هم که در بالا اشاره شد کمک زیادی به اجرا و قضاوت خواهد کرد.
تعادل روحی (از دیگر مولفه های یک داور خوب) مخصوصاً در شروع و پایان بازیها به خاطر بالا بودن هیجان مسابقه از اهمیت بالایی برخوردار است.
صداقت: بدون غرض قضاوت کردن، حتی با وجود اعتراض و برخورد مربی، بازیکن و یا تماشاگران است. سفارش شده است برای اینکار این جمله را بخاطر داشته باشید که هر آنچه را دیدهاید، سوت بزنید! (قضاوت کنید)
تشخیص: داورانی که تشخیص درستی را داشتهاند معتقدند که؛ روی مسابقه تمرکز مطلق داشتهاند، به عوامل تنشزا توجهی نکرده یا کنترلش کردهاند و بابت قضاوت یا سوتهای قبل (تصمیمات قبل) در ادامه بازی نگرانی به خود راه ندادهاند.
پر واضح است که انحراف در تمرکز باعث تصمیم غلط میشود و میتواند به راحتی جای برنده و بازنده را عوض کند. جنجالهای رسانهای، بیانیههای باشگاهها، موضعگیری همه افراد ذینفع بعد از مسابقات مهم موید این نکته است.
اطمینان: بدون اعتماد به نفس نمیتوان تصمیمات درست را گرفت و در مقابل خشم تیم و مربیان معترض دوام آورد. نباید شرایط محیطی مسابقه، داور و تصمیماتش را دچار تردید کند.
