مبحث یازدهم تا پانزدهم از کتاب چهل مبحث کاربردی در حوزه روانشناسی ورزشی
مبحث یازدهم تا پانزدهم از کتاب چهل مبحث کاربردی در حوزه روانشناسی ورزشی
آشنایی با پرسشنامه های روانشناسی / مبحث یازدهم
از سلسله مباحث کاربردی در حوزه روانشناسی ورزشی
پرسشنامه آمادگی روانی ورزشکاران
تهیه و تدوین:مجید کرامتی مقدم
به طور کلی اجرای بهینه مهارتهای ورزشی به وجود سه نوع آمادگی جسمانی، مهارتی و روانی وابسته است.
از آنجا که روشهای مختلف تمرینی و شیوه های اجرای مهارت تکامل یافته اند، به نظر می رسد تفاوت عملکرد قهرمانان بیش از هر زمان دیگری به آمادگی روانی آنها مربوط باشد.
پرسشنامه آمادگی روانی ورزشکاران توسط انستیتوی ورزش استرالیای جنوبی ساخته شد و شامل ۶۰ پرسش می باشد.
پرسشها ۶ عامل آمادگی روانی را که شامل: انگیزش، تمرکز، اعتماد به نفس، کنترل حالات روحی، تصویرسازی ذهنی و هدفمندی می باشد.
برای هر مولفه ۱۰ پرسش در نظر گرفته شده است.
منبع:کتاب پرسشنامه های روانشناسی،
با تاکید بر روانشناسی ورزشی
تالیف: مجید کرامتی مقدم و همکاران (۱۳۹۴)
حالات خلقی / مبحث دوازدهم
خلق نشانه ی حالتی موقتی است (برخلاف شخصیت که عموما ماندگار و کمتر قابل تغییر است)
مفاهیمی مانند:افسردگی، اضطراب، خشم، سرزندگی، خستگی، سردرگمی، نشاط و سرخوشی با عنوان خلق مورد بحث قرار می گیرند که بر اساس تقسیم بندی دو بعدی خلق به صورت مثبت و منفی می توان آنها را در نظر گرفت (واعظ موسوی و مسیبی ۱۳۸۶)
خلق را به عنوان یک سری از احساسات زودگذر که از نظر شدت و مدت متغیر و معمولا از هیجان طولانی تر است در نظر می گیرند.
نیم رخ حالات خلقی ورزشکاران:برخی از روانشناسان در بخشی از کار آماده سازی روانشناسی ورزش، نیم رخ های شخصیتی ورزشکاران موفق را مورد بررسی قرار دادند که سرسختی، باجرات، باهوش، بانشاط، خوش بین، زیرک و دارای سازگاری هیجانی از جمله این خصیصه ها بود.
منبع:کتاب مولفه های روانی در ورزش
تالیف:مجید کرامتی مقدم و همکاران (۱۳۹۴)
انگیزش / مبحث سیزدهم
به اعتقاد برخی انگیزش مثبت، مهم ترین عامل در رسیدن به موفقیت و عملکرد بهینه در هر تلاشی، از جمله ورزش، تحصیل و تجارت است.
همه ما با مفهوم انگیزش آشنا هستیم:محرک کار کردن، به انجام رساندن و برتر بودن.
تفاوت میان انگیزش مثبت و منفی در این است که اولی از درون آدمی برمی خیزد و پاسخی طبیعی به یک نیاز است.
انگیزش مثبت نگرشی خوشبینانه دارد.
در مقابل انگیزش منفی از بیرون تحمیل می شود و معمولا با فرمان همراه است.
کسی که دچار چنین انگیزشی است، نگرشی بدبینانه دارد و بر مفاهیم و اصول منفی ناشی از انجام نشدن فعالیت یا رفتار تمرکز می کند.
برانگیختگی برخاسته از عوامل بیرونی، احساس بی اختیاری و گاهی بی میلی را پدید می آورد که غالبا مقاومت درونی را نیز سبب می شود.
مثلا رفتن به دانشگاه به اجبار والدین(به جای مغتنم شمردن فرصت های شغلی بی شمار در دوره دبیرستان) یا سه بار تمرین در هفته به اجبار مربی؛ نه برای کسب آمادگی بیش تر!
نکته اساسی در دستیابی به انگیزش مثبت، تصویرسازی منظم و روشن از اهداف مطلوب است.
(از کتاب آمادگی روانی برای ورزشکاران نوشته جفری هاجز، ترجمه شمسی صنعتی منفرد)
توضیح تکمیلی از مجید کرامتی مقدم:
در برخی منابع انگیزش را به درونی و بیرونی و نه مثبت و منفی تقسیم بندی کرده اند که ضمن داشتن مشابهت ها، اختلافاتی هم وجود دارد.
در مورد انگیزش منفی باز می توان به اصرار خانواده ها به کلاس ها، کارگاه ها و ورزش های مختلف، مخصوصا در فصل تابستان اشاره کرد که به کرار مشاهده می شود.
خوش بینی و ورزش / مبحث چهاردهم
دکتر سلیگمن و همکارانش هزاران ورزشکار و تیم ورزشی را بررسی کردند و سطوح خوش بینی و بدبینی شان را تعیین کردند.
این کار پژوهشی که در سال ۱۹۸۵ انجام گرفت به پیش بینی نتایج هم دست پیدا می کردند.
برای مثال در مطالعه بیمه عمر؛ دکتر سلیگمن درصد موفقیت خوش بین ها حدود ۴۰ درصد بیشتر بود.
خوش بین ها موفقیت بیشتری در رقابت بر سر احراز سمت داشتند و در مجموع سلامت و عملکرد ایمنی بهتری داشتند.
در مدرسه و دانشکده به درجات بالاتری می رسیدند، بیش تر موفق بودند و حتی بیشتر عمر می کردند.
افراد با نگرش بدبینی به زندگی اغلب افسرده می شوند، حتی زمانی که موفقیت دست یافتنی است.
بیشتر شکست می خورند. بیشتر بیمار می شوند و طول مدت بیماریشان بیشتر است.
عموما به پتانسیل و استعداد حرفه ای خود دست نمی یابند.
اما در حوزه ورزشی گروه دکتر سلیگمن به سه نتیجه مهم دست یافتند:
۱ ورزشکاران با نگرش خوش بینی بالا اغلب پیروز خواهند شد، عموما به این دلیل که آنها سخت تر تلاش می کنند، موقعیت سخت و فشار را بهتر کنترل می کنند و سریعتر از یک اشتباه بر می گردند.
۲ همین مساله در مورد تیم هم صادق است. احتمال موفقیت یک تیم با سطح خوش بینی بالاتر ورزشکارانش بیشتر است.
۳_ ورزشکاران با نگرش بدبینی نیز می توانند خوش بینی را بیاموزند و در خود ایجاد کنند.
(از کتاب آمادگی روانی برای ورزشکاران نوشته:جفری هاجز
ترجمه: شمسی صنعتی منفرد)
هدف گزینی در ورزش / مبحث پانزدهم
از روشهای شناختی موثر در بهبود عملکرد و کیفیت ورزشکاران می توان به هدف گزینی در ورزش اشاره کرد.
هدف گزینی به ورزشکار کمک می کند تا بر چیزی دور از منبع استرس و البته دست یافتنی تمرکز کند.
هدف گزینی باید بر هدف های مرتبط با عملکرد تاکید کند.
هدف های مرتبط با دستاورد، مانند پیروزی در مسابقه، منابع تولید استرس بزرگ تری اند، زیرا ورزشکار کنترلی بر آنها ندارد.
ورزشکاری که اضطراب رقابتی زیاد دارد، نباید هدف هایی را برگزیند که جاه طلبانه یا طولانی مدت اند، زیرا این هدف ها تنها اضطراب او را بیشتر می کنند.
همچنین می توان به ورزشکاران کمک کرد تا بر هدفی مشخص و دست یافتنی در عملکرد متمرکز شوند و توجه خود را از عوامل بیرونی که چه بسا انگیختگی و نگرانی می آفرینند، به سوی این هدف برگردانند.
به عنوان مثال بازیکن بدمینتونی را در نظر بگیرید که حریفش ضربات سرویس او را تهدید میکند.
اگر زننده سرویس هدفی را برای آن تعیین کند. چنان که توپ را از لب تور بگذراند، در این صورت توجه او بر توپ و تور متمرکز می شود و دیگر به حریف و حرکات او توجه نخواهد کرد.